ubi manifeste 'manus' pro potentia propria cui tribuerit, quare visitatio super eum: [2] apud eundem, Moabus expandet manus in medio sui, quemadmodum expandit natans ad natandum, et humiliabit superbiam ejus, cum cataractis {2} manuum ejus, xxv 11;

'manus' pro potentia propria, ex praeeminentia sui prae aliis, ita ex superbia: apud eundem, Habitatores eorum breves manu, consternati sunt, et pudore affecti, xxxvii 27;

'breves manu' pro quod nullius potentiae: apud eundem, Num dicet lutum figulo suo, Quod facis? et opus tuum, Non manus ei? xlv 9;

'non manus ei' pro quod ei nulla potentia: apud Ezechielem, Rex lugebit, et princeps induetur stupore, et manus populi terrae perturbabuntur, vii 27;

'manus' pro potentiis: apud Micham, Vae cogitantibus iniquitatem, et operantibus malum super cubilibus suis, quod in luce mane faciunt id, et quoniam est pro deo manus eorum, ii 1;

'manus' pro potentia propria cui sicut suo deo confidunt: apud Zachariam {3}, Vae pastori nihili, deserenti gregem; gladius super brachium ejus, et super oculum dextrae ejus; brachium ejus arescendo arescet, et oculus dextrae ejus caligando caligabit, xi 17. [3] Quia 'manus' significant potentias, ideo mala et falsa hominis in Verbo passim vocantur 'opera manuum eorum'; mala sunt ex proprio ejus voluntatis, falsa ex proprio ejus intellectus; quod mala et falsa inde, constare satis potest ex natura proprii hominis, quod non sit nisi malum et falsum: de natura proprii quod talis, videantur quae prius, n. 39, 41, 141, 150, 154, 210, 215. Quia 'manus' significant in genere potentiam, ideo Jehovae seu Domino in Verbo multoties tribuuntur manus, et ibi per manus in sensu interno intelligitur Omnipotentia; ut apud Esaiam, Jehovah, exaltata est manus Tua, xxvi 11;

pro Potentia Divina: apud eundem, Jehovah extendit manum Suam,... omnes consumuntur, xxxi 3;

pro Potentia Divina: apud eundem, Super opus manuum Mearum praecipite Mihi,... Manus Meae expanderunt caelos, et omni exercitui eorum praecepi, xlv 11, 12;

pro Potentia Divina; regenerati vocantur saepe in Verbo 'opus manuum Jehovae': apud eundem, Manus Mea fundavit terram, et dextra Mea palmo mensa est caelos, xlviii 13;

'manus et dextra' pro Omnipotentia: [4] apud eundem, Num abbreviata est manus Mea, ut non sit redemptio? et num non in Me potentia ad eripiendum? l 2;

pro Potentia Divina: apud Jeremiam, Eduxisti populum Tuum Israelem e terra Aegypti per signa et portenta, et per manum fortem et per brachium extensum, xxxii 17, 21;

pro Potentia Divina; ubi in vers. 17, 'potentia'; in vers. 21, 'manus.' Quod 'per manum fortem et per brachium extensum educti sint ex Aegypto' saepius dicitur: apud Ezechielem, Sic dixit Dominus Jehovih, In die quo elegi Israelem, et sustuli manum Meam semini domus Jacobi, et notus factus sum iis in terra Aegypti:... sustuli manum Meam illis, ad educendum eos e terra Aegypti, xx 5, 6, 23:

apud Mosen, Vidit Israel manum magnam quam fecit Jehovah in Aegyptios, Exod. xiv 31. [5] Quod per 'manum' significetur potentia, ex his nunc manifeste patet; immo in tantum manus significavit potentiam, ut quoque repraesentativum factum, ut constat a miraculis quae facta sunt in Aegypto, quod Mosi mandatum ut extenderet baculum aut manum et sic fierent; ut, Moses extendit manum et facta est grando super Aegyptum, Exod. ix 22, 23; Moses extendit manum et factae tenebrae, Exod. x 21, 22; Moses extendit manum et baculum super mare Suph et exsiccabatur; et extendit manum et reducebatur, Exod. xiv 21 {4}, 27;

nemo cui aliqua mens vere cogitandi, potest credere quod aliquid potentiae fuerit in manu aut in baculo Mosis; sed quia sublatio et extensio manus significavit Potentiam Divinam, etiam repraesentativum factum est in Ecclesia Judaica; [6] similiter cum Josua extenderet lanceam, de qua ita, Jehovah dixit, Extende lanceam quae in manu tua ad Ajam, quia in manum tuam dabo illam; cum extendit Josua lanceam quae in manu,... venerunt in urbem, ceperunt eam,... et Josua non reduxit manum qua extendit lanceam, usque dum devoverit omnes habitatores Ajae, Jos. viii 18, [19,] 26;

exinde quoque constat quomodo se habent repraesentativa quae fuerant externa Ecclesiae Judaicae; inde quoque quale est Verbum, ut illa quae in externo ejus sensu sunt, non appareant sicut forent repraesentativa Domini et regni Ipsius, ut hic quod 'extenderent manum,' et similiter omnia reliqua, quae nusquam patent quod talia sint dum mens tenetur solum in historicis litterae: patet inde quoque quantum Judaei a vero intellectu Verbi et rituum Ecclesiae recesserint, dum modo in externis omnem cultum posuerint, immo eousque ut tribuerint baculo Mosis et lanceae Josuae potentiam, cum tamen in illis non plus potentiae fuit quam in ligno, sed quia significabant Omnipotentiam Domini, et haec in caelo tunc intellecta cum extenderent ex mandato manum aut baculum, inde signa et miracula; similiter quod, Cum Moses super vertice collis elevaret manus, quod Josua victor esset; et cum remitteret, quod victus; et quod ideo sustentarent manus ejus, Exod. xvii 9-13:

[7] similiter quod imponerentur manus cum consecrabantur, ut a populo Levitis, Num. viii 9, 10, 12; Josuae a Mose, cum loco ejus substitueretur, Num. xxvii 18, 23; ut sic daretur potentia: inde ritus hodie quoque inaugurandi et benedicendi per impositionem manuum. In quantum manus significabat et repraesentabat potentiam, constare potest ex Uzzah et Jeroboamo, de quibus haec in Verbo;

'De Uzzah, quod emiserit in arcam Dei (manum) et prehenderit illam; quare mortuus,' ii Sam. vi 6, 7;

'arca' repraesentabat Dominum, ita omne sanctum et caeleste; quod 'Uzzah emiserit in arcam' repraesentabat potentiam propriam, seu proprium hominis, quod quia profanum, non legitur manus sed usque intelligitur, ex causa ne perciperetur ab angelis tale profanum quod tetigisset sanctum, et 'quia emisit, mortuus est.' [8] De Jeroboamo, Factum, cum audivit verbum viri Dei, quod clamavit contra altare,... et emisit Jeroboam manum suam de super altari, dicendo, Prehendite illum; et arefacta est manus ejus quam emisit contra illum et non potuit reducere eam ad se,... dixit ad virum Dei, Precare quaeso facies Jehovae Dei tui,... ut revertatur manus mea ad me; et precatus est vir Dei facies Jehovae, et reversa est manus ejus ad eum, et facta sicut prius, 1 Reg. xiii 4-6;

hic similiter per 'emittere manum' significatur potentia propria, seu proprium, quod profanum, quod violare vellet sanctum per emissionem manus ad virum Dei, quare manus arefacta; sed quia idololatra erat nec profanare potuit, ut prius dictam, reversa est manus ejus. Quod 'manus' significet et repraesentet potentiam, constare potest a repraesentativis in mundo spirituum; ibi brachium quoddam nudum quandoque in conspectum venit, in quo tantum robur ut confringere possit ossa et intimas medullas quasi in nihilum contundere, et inde tantus terror ut corde liquefiant; immo actualiter ei est tale robur. @1 A general study of S's use of potentia and potestas suggests that potentia ='ability' and potestas ='the exercise of ability'; to borrow a comparison from physics the former is 'potential,' the latter 'kinetic.'$ @2 Heb. is [ ] ('arvoth) ='ambushes' which occurs only in this text. Sch. has obicibus. Sw. seems to have accepted the rendering of Tremellius, which may have arisen from confusion with [ ] ('aruboth) = windows, i.e., floodgates of heaven.$ @3 This ref. seems to be inserted accidentally, though we find later that brachium also signifies potentiam, while the Heb. for 'arm' is used to mean power,' as in Gen. xlix 24.$ @4 Ref. to baculus below suggests that vv. 15, 16 should have been inserted here. Possibly the printer omitted them.$