5081. `Super binos ministros aulicos suos': quod significet a sensualibus corporis utriusque generis, quod nempe se averteret, constat ex significatione 'ministrorum aulicorum' qui hic sunt pincerna et pistor quod sint sensualia utriusque generis, de qua supra n. 5077, 5078; sensualia {1}quae corporis, nempe visus, auditus, olfactus, gustus et tactus, etiam sunt `ministri sicut aulici' respective ad interiorem hominem, qui est `dominus rex', ministrant enim ei, ut in documenta experientiae veniat ab illis quae sunt in mundo aspectabili {2}et in societate humana, et sic ut intelligat et sapiat; homo enim in nullam scientiam, minus in quam intelligentiam et sapientiam nascitur, sed modo in facultatem recipiendi et imbuendi illa; id fit per duplicem viam, nempe per viam internam et per viam externam; per viam internam influit Divinum, per viam externam influit mundanum, haec intus in homine concurrunt; et tunc quantum homo se patitur illustrari a Divino, tantum venit in sapientiam; quae per viam externam, per sensualia corporis influunt, sed non influunt ex se, verum evocantur per internum hominem ut inserviant pro plano caelestibus et spiritualibus quae per viam internam a Divino influunt; inde constare potest quod sensualia corporis sint sicut `ministri aulici'; in genere omnia exteriora sunt ministri respective ad interiora; totus naturalis homo non aliud est respective ad spiritualem. Vox illa in lingua originali 2 significat ministrum, aulicum, cubicularium, eunuchum; in sensu interno per illum significatur {3} naturalis homo quoad bonum et quoad verum, ut hic;